Выхоўвайце сябе!

У Маларыцкім дзяржаўным ліцэі сельскагаспадарчай вытворчасці на пасяджэнні “круглага стала” абмеркавалі тэму “Праваслаўе – крыніца маральнасці, патрыятызму, культуры і духоўнасці”
Выхаванне маладога пакалення было і застаецца абавязкам грамадства, якое павінна клапаціцца пра сваю будучыню. Актуальнасць гэтай праблемы не выклікае сумненняў. У свеце, дзе такі шырокі доступ да самай рознай інфармацыі, надзвычай важна даць моладзі правільныя арыенціры, дапамагчы засвоіць прынцыпы маральна здаровага грамадства, навучыць супрацьстаяць самым розным спакусам. У выхаваўчым працэсе задзейнічаны сям’я, навучальныя ўстановы, улада, грамадскія арганізацыі, актыўна далучаецца да гэтай справы праваслаўная царква.
“Круглы стол”, арганізаваны на гэтым тыдні Маларыцкім ліцэем сельгасвытворчасці сумесна з Маларыцкім благачыннем, сабраў неабыякавых да лёсу моладзі людзей – прадстаўнікоў органаў мясцовай улады і праваахоўных органаў, педагогаў і свяшчэннаслужыцеляў. Ра-зам паспрабавалі вызначыць шляхі фарміравання духоўна-маральных, патрыятычных якасцей навучэнцаў праз далучэнне іх да традыцый праваслаўнай духоўнай культуры Беларусі, абмеркавалі неабходнасць матывацыі моладзі да самаразвіцця, выхавання ўсведамлення асобаснага духоўна-маральнага ўдасканалення і выпрацавалі рэкамендацыі для педагогаў па духоўна-маральным выхаванні падрастаючага пакалення. Размова атрымалася грунтоўная, а вострыя спрэчкі пацвердзілі своечасовасць дыскусіі.
Маральнасць, патрыятызм, культура, духоўнасць – паняцці вельмі важныя: калі ў дзяцінстве, юнацтве не засвоіць іх, дык нават страшна ўявіць, у якім грамадстве будзем жыць. Намеснік старшыні Маларыцкага райвыканкама Вадзім Шпетны падзяляе думку, выказаную некалі патрыярхам Алексіем II: “Патрыятызм несумненна актуальны… Чалавек без патрыятызму па сутнасці не мае сваёй краіны…”. Вадзім Паўлавіч заўважыў: “Сучасная моладзь хоча бясконцай свабоды і ніяк не хоча прызнаць, што свабода – гэта адказнасць за сябе, сваё цялеснае і духоўнае здароўе, незалежнасць сваёй краіны, за сваю справу, працу. Толькі так можна быць патрыётам, любіць сваю сям’ю, не рабіць людзям зла”.
Настаяцель маларыцкай Свята-Мікалаеўскай царквы іерэй Віктар Паляціла разважаў аб праваслаўных традыцыях духоўна-маральнага станаўлення чалавека, біблейскім сэнсе і змесце патрыятызму. Айцец Віктар, які кіруе Маларыцкім благачыннем, адзначыў, што грамадства пачынае ўсведамляць: без пэўных меж у паводзінах чалавека нічога добрага не будзе. “Дзе хлеб, там і радзіма – зусім непрымальная пазіцыя, – лічыць бацюшка. – Патрыятызм трэба ўмацоўваць вераю. Адраджэнне праваслаўя –
добры знак. У савецкія часы на Маларытчыне было толькі тры дзеючыя храмы, цяпер – 15.
Праваслаўныя прыходы маюць вялікі выхаваўчы патэнцыял. Закон Божы заклікае чалавека быць адказным за свае думкі, перажыванні, дзеянні. Вось гэта і трэба даносіць да моладзі”.
Пра ролю царквы ў духоўна-маральнай адукацыі моладзі гаварыў настаяцель храма Раства Прасвятой Багародзіцы ў вёсцы Макраны Мікалай Казінец. Ён упэўнены, што “чалавек павінен быць найперш чалавекам, і кожнаму надзвычай важна спасцігнуць сапраўдную любоў да іншых лю-дзей – толькі так можна зразумець, як “працуюць” хрысціянскія запаведзі”.
Выхаванне маладога пакалення вядзецца праз ня-дзельныя школы, якія створаны ва ўсіх прыходах Маларыцкага раёна і праз дзейнасць двух маладзёжных брацтваў. Цікавыя стасункі з Маларыцкім благачыннем мае прафесійны ліцей. Як расказала намеснік дырэктара па вучэбна-выхаваўчай рабоце Галіна Стасюк, установа і благачынне апошнія два гады заключаюць пагадненне аб супрацоўніцтве. Падлеткі знаёмяцца з храмамі і манастырамі Брэстчыны, свяшчэннікі право-дзяць з навучэнцамі гутаркі на злабадзённыя тэмы, удзельнічаюць у канферэнцыях разам з педагогамі, бо маральна-духоўнае развіццё апошніх таксама важнае.На пасяджэнні савета прафілактыкі ліцэя запрашаюць свяшчэннікаў, як і на многія іншыя мерапрыемствы. Дырэктар ліцэя Станіслаў Ляшчук зазначае: “Моладзь у нас розная, таму і выхоўваць неабходна ўсімі магчымымі сродкамі”.
Намеснік начальніка аддзела ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі райвыканкама Сяргей Строк прапанаваў умацоўваць сувязь праваслаўнай царквы і сродкаў масавай інфармацыі, актыўней выкарыстоўваць інтэрнэт-рэсурсы: “Хоць у Маларыцкага благачыння ёсць свой сайт, маюцца і рэзервы. Моладзь жа бавіць у інтэрнэце шмат часу, таму і там трэба аказваць на яе сваё ўздзеянне”.
Першы сакратар РК БРСМ Аляксей Дзямінскі выказаўся за стасункі маладзёжнай арганізацыі і праваслаўнай царквы ў справе міласэрнасці. А вось начальнік аддзела адукацыі, спорту і турызму райвыканкама Таццяна Лаўрэенка гаварыла аб маральных праблемах сучаснай школы: “У выступленнях ужо прагучала ключавое слова – адказнасць. Ёсць адказнасць – ёсць і маральнасць”. Пра матывацыю педагогаў разважаў намеснік дырэктара па вучэбна-метадычнай рабоце раённай гімназіі Мікалай Навумчык. Настаўнікі СШ №2
г. Маларыты Тамара Тарноўская і Ірына Андраюк расказалі, як ідэі духоўна-маральнага выхавання сярод малодшых школьнікаў увасобіліся ў атрад міласэрнасці “Добрыя сэрцайкі”. Вопытам выкарыстання асноў праваслаўнай маралі ў выхаваўчай рабоце з навучэнцамі ліцэя падзялілася куратар групы 279 Надзея Смаль, а вопытам супрацоўніцтва з праваслаўнай царквой – намеснік дырэктара Маларыцкага цэнтра карэкцыйна-развіваючага навучання і рэабілітацыі Жанна Кібальнік.
Сваё бачанне праблемы выхавання маральнасці, патрыятызму, духоўнасці выказалі настаяцелі сельскіх храмаў раёна. Так, настаяцель царквы Лукаўскай іконы Божай Маці Сергій Бірук-Русу лічыць, што ў аснове выхавання павінны быць вечныя ісціны, а без духоўнага ўсведамлення, чаму штосьці кепска ці добра, перавыхаваць нікога не атрымаецца. Клірык Свята-Мікалаеўскага храма г. Маларыты Сергій Струнец упэўнены, што выхоўваць неабходна і дарослых, бо дзеці – іх адлюстраванне, і калі дарослы не будзе працаваць над сабой, то і дзіця не стане гэтага рабіць: “Верыць мала – трэба памятаць, што Бог дае кожнаму па думках яго і ўчынках. Духоўнасць – гэта практычная дзейнасць, накіраваная на пераробку самога сябе”.
Настаяцель прыхода святой вялікапакутніцы Параскевы Пятніцы ў вёсцы Арэхава Анатоль Дударчук адзначыў, што паразуменне паміж уладай і царквой станоўча ўплывае і на выхаванне моладзі.
У маларыцкім ліцэі 98 працэнтаў навучэнцаў і 75 працэнтаў педагогаў станоўча адносяцца да супрацоўніцтва з праваслаўнай царквой. Значыць, перспектыва ў такіх стасунках ёсць і карысць відавочная. Бо, насамрэч, толькі агульнымі намаганнямі розных грамадскіх інстытутаў можна даць маладому пакаленню  дакладныя жыццёвыя арыенціры. Але нам, дарослым, не пашкодзіць запомніць англійскую мудрасць “круглага стала”: “Не выхоўвайце дзяцей – усё роўна яны будуць падобнымі да вас. Выхоўвайце сябе!”.
Святлана ТАБОЛІЧ, “НТ”,
г. Маларыта.