На прэзентацыі ў Брэсцкай цэнтральнай гарадской бібліятэцы імя А.С. Пушкіна вядомая пісьменніца Зінаіда Дудзюк расказала аб тым, як нарадзіўся раман “Слодыч і атрута”
Творчасць Зінаіды Іосіфаўны добра вядома беларускаму чытачу. Яна аўтар паэтычных зборнікаў, а таксама твораў для дзяцей, п’ес, эсэ, аповесцей і раманаў.
Пра што новы твор, над якім аўтар працавала ледзьве не ад пачатку гэтага стагоддзя? Калі гаварыць сцісла, ён пра жыццё людзей у Заходняй Беларусі на працягу ХХ стагоддзя. Бежанства пасля пачатку Першай сусветнай вайны, рэвалюцыя і грамадзянская вайна, Другая сусветная вайна, польскі рэжым і прыход Саветаў, рэпрэсіі і нямецкая акупацыя… Гэтыя і іншыя падзеі пададзены праз лёс звычайнай заходнебеларускай сям’і.
І яшчэ гэта кніга пра каханне. Дзве родныя сястры закахаліся ў аднаго хлопца. І хоць абедзве не прызнаваліся ў гэтым, але паміж імі ішла барацьба амаль што не на смерць. Урэшце адна з сясцёр з’ехала ў Амерыку, а другая засталася на радзіме, выйшла замуж. Што і як было далей? Каб даведацца, трэба чытаць раман…
Задумы маштабных літаратурных твораў узнікаюць па-рознаму. У дадзеным выпадку ва ўсім аказалася “вінаватай” вучаніца – а цяпер і сяброўка – Зінаіды Дудзюк, музыкант і неабыякавы да слова чалавек Галіна Гедзік. А было гэта так. Калі Зінаіда Іосіфаўна працавала карэспандэнтам у абласной газеце “Народная трыбуна”, Галіна прынесла ёй аднойчы навуковы трактат свайго дзеда – простага селяніна, былога вязня сталінскіх лагераў, – у якім той выклаў арыгінальнае бачанне працэсаў, што адбываюцца ў глыбінных пластах зямной кары. Штодня апускаючыся ў варкуцінскую шахту і назіраючы за пластамі зямлі на зрэзах, дапытлівы, разумны чалавек прыйшоў да цікавых высноў. На схіле жыцця ён даслаў свае развагі і заключэнні ў Акадэмію навук, але адтуль адно што падзякавалі за актыўнасць, і на гэтым усё закончылася. Зінаіда Дудзюк уважліва прачытала перададзены ёй рукапіс, і ў хуткім часе ў газеце быў надрукаваны нарыс “Самародак” пра няпросты жыццёвы шлях самадзейнага селяніна-даследчыка.
Між тым, Галіна падахвочвала да працягу працы – расказала пра бабулю, якой 90 гадоў. Яна надзвычай цікавы чалавек, самога Леніна бачыла… “Як пачала бабуля мне расказваць!.. –
успамінае аўтар рамана. – Толькі пасля той размовы яшчэ больш пытанняў узнікла”. Каб не адысці ад гістарычнай праўды, Зінаідзе Дудзюк давялося доўга і настойліва працаваць з дакументамі ў дзяржаўных архівах. Так ткалася аснова будучага твора.
Пра асобу аўтара, шырыню яго творчага дыяпазону добрае слова сказалі прысутныя на прэзентацыі літаратары, навукоўцы, даўнія прыхільнікі таленту Зінаіды Дудзюк. У прыватнасці, старшыня абласнога аддзялення Саюза журналістаў Георгій Тамашэвіч звярнуў увагу на рэдкую, нават у творчых колах, працавітасць віноўніцы ўрачыстасці. За багацце мовы, напружанасць сюжэтнага дзеяння дзякавала Зінаідзе Дудзюк намеснік старшыні абласнога аддзялення Саюза пісьменнікаў Беларусі Любоў Красеўская. А прафесар дзяржаўнага ўніверсітэта імя А.С. Пушкіна Зоя Мельнікава выказала ёй удзячнасць яшчэ і за тое, што з’яўляецца частым госцем у вучэбных аўдыторыях.
Прачула, пачуццёва выказалася пра лёсы герояў твора дырэктар бібліятэкі Святлана Сямашка. “Няхай сабе ў рамане “атруты” болей, чым “слодычы”, – сказала яна, – апошняя перамагае. Перамагае таму, што народжана такімі вечнымі пачуццямі, як каханне, пяшчота, сямейная вернасць, любоў да роднай зямлі”.
Мікола СЯНКЕВІЧ, “НТ”.
Зінаіда Дудзюк прэзентавала раман “Слодыч і атрута”
