“Жыць трэба асцярожна, думаючы пра тых, хто побач, захоўваючы іх сэрцы і душы,” – упэўнена бухгалтар з Ляхавіч Марыя Біза

Хто з вас, паважаныя чытачы, адразу зможа прачытаць па памяці які-небудзь верш? Першыя радкі “Я помню чудное мгновенье” ці “У лукоморья дуб зеленый”, напэўна, згадае кожны, а далей? А што-небудзь з вершаў беларускіх паэтаў? Разгубіліся ці лічыце, што такіх людзей увогуле  не існуе? Яны ёсць! І не думайце, што гэта выключна настаўнікі беларускай мовы і літаратуры.
З адным такім цудоўным чалавекам давялося выпадкова сустрэцца ў Ляхавічах.  Знаёмцеся: Марыя Біза, бухгалтар, улюбёны ў беларускую паэзію і песню.  Нарадзілася акурат у сярэдзіне мінулага стагоддзя ў вёсцы Лабузы Ляхавіцкага раёна. Марыя Мікалаеўна скончыла Мінскі фінансава-эканамічны тэхнікум у 1972 годзе і 37 год працавала ў аддзеле адукацыі роднага раёна намеснікам галоўнага бухгалтара.  А цяпер – у цэнтры турызму і краязнаўства дзяцей і моладзі памочнікам дырэктара па фінансава-гаспадарчай рабоце. На плячах Марыі Мікалаеўны – не толькі грошы цэнтра, але і выхаванне дзяцей. Да сталай,  мудрай жанчыны звяртаюцца па параду, а яна не толькі раіць, але і актыўна ўдзельнічае ва ўсіх мерапрыемствах. Пайсці ў паход з палаткамі? Першай выклікаецца Марыя Біза. Такой энергіі і жыццялюбству пазайздросцяць нават маладыя. “Я па-іншаму не магу, бо калі Бог дазваляе табе жыць, трэба жыць, а не існаваць”,  – упэўнена бухгалтар.
Між іншым, дзявочае прозвішча жанчыны – Высоцкая. “Можа, мы нейкія родзічы з Уладзімірам Сямёнавічам,  – жартуе мая суразмоўніца, – таму і люблю чытаць вершы?”
Так сталася, што, калі выйшла на заслужаны адпачынак, Марыя Мікалаеўна засталася адна: муж пайшоў з жыцця раней, дзеці жывуць у іншых гарадах. Яна не можа без працы і творчасці – вось і прыйшла ў  ветэранскі калектыў мастацкай самадзейнасці “Сівізна”. “Я спужалася сядзець адна дома, захацелася выйсці ў людзі”, – тлумачыць жанчына. Завітаўшы сюды шэсць гадоў таму, засталася ў ім. Ні адзін канцэрт не ладзіцца без Марыі Мікалаеўны: яна спявае, чытае вершы на раённых і абласных святах. Праз творчасць жанчына не толькі жыве, рэалізуе сябе, але і дапамагае людзям. Часта бывае ў абласной псіхіятрычнай бальніцы “Крывошын”, бо тут размяшчаюцца сацыяльныя ложкі. Каб падтрымаць людзей, падарыць ім некалькі гадзін добрага настрою. І прыязджае гэта цудоўная жанчына на ўсе святы. Ніколі – без смачных гасцінцаў.
“Мы часта з калектывам у дарозе: Брэст, Баранавічы… Гастролі – адным словам. І ў гэтым ёсць пазітыў,  – распавядае Марыя Мікалаеўна. – Не была б я часткай гэтага калектыву, сядзела б дома, хадзіла ў халаце, а так трэба сябе трымаць у форме, сачыць, як прычасана,  апранута. Каб прачытаць верш, трэба стварыць вобраз”. І яна стварае, прытым кожны раз – непаўторна, шчыра…
Размаўляе Марыя Мікалаеўна з нейкай асаблівай сардэчнасцю ў голасе і ўвесь час усміхаецца. Кажа, як цудоўна мець магчымасць жыць – то спяваць, то верш чытаць. Чулі б вы, як яна чытае! Пранікнёна, нават велічна гучыць роднае слова… Яна чытае – а ты слухаеш, слухаеш… І ўсе клопаты адыхо-дзяць на другі план.
З песняй і вершамі Марыя Біза ідзе па жыцці. Успамінае, як ноччу, калі бацька выключаў святло ў хаце, яна, лежачы на печцы, не магла дачытаць кніжку і пачынала плакаць. Вядома, там  – кульмінацыя, каханне, а бацька: “Ідзі спаць”. А потым прызнаецца: “Я чытаю вершы, бо хачу, каб усе мы годна жылі, каб ніколі не рабілі балюча ні блізкаму, ні чужому, ні грэшнаму, ні святому”.
Развітвацца з жанчынай зусім не хацелася. Столькі дабрыні, чысціні, сціпласці і душэўнага цяпла было ў ёй, што нават у  пахмурны халодны дзень нашай сустрэчы пакоі стала сонечна. Ведаеце, калі чалавек гаворыць, як адчувае, глядзіць на свет яснымі вачыма і хоча дапамагаць людзям – ён прыцягвае да сябе, здаецца нават незвычайным. Між тым, гэта самы звычайны чалавек, але вельмі шчыры, прыгожы, светлы. І яшчэ мне падумалася: пакуль сярод нас ёсць такія людзі, як Марыя Мікалаеўна, то і мова наша будзе жыць, і мы самі…
Ганна ІВАШЧАНКА, “НТ”,
г. Ляхавічы.
Фота аўтара.