Самавучка з Вандаліна

Пару гадоў таму на шматлюдным гулянні  з нагоды праводзін зімы ў Жабінцы мяне, як і многіх аматараў народнай музыкі, уразілі два незнаёмыя гарманісты. Незвычайныя галасы інструментаў і заліхвацкія мелодыі паступова збіралі вакол сябе людзей. Адны цікавіліся: дзе можна купіць такі гармонік? Другія прытанцоўвалі, слухаючы мелодыі, якія вярталі ў дзяцінства і юнацтва.
Пасля стыхійна арганізаванага майстар-класа я пазнаёміўся з музыкантамі і з таго часу не прапускаю ніводнага свята з удзелам Яўгена Галавейкі і Івана Чайкі. Першы – беларус, родам з маленечкай вёскі Вандалін, другі –
з Украіны. Абодва – заўзятыя музыканты. Яны сустрэліся ў Брэсце гадоў дваццаць таму, сябруюць дасюль. Не толькі сябруюць, але разам выступаюць, калі іх запрашаюць, на канцэртах і святах. А не запрашаюць, дык стараюцца напрасіцца самі. Так, так!  У час падрыхтоўкі да святаў вёсак на Жабінкаўшчыне, тым болей у мястэчках, якія суседнічаюць з малой радзімай Галавейкі, Яўген не саромеўся нагадваць пра свайго сябра. Потым разам яны ішлі па вясковай вуліцы з гармонікамі на чале арганізатараў свята, запрашалі і збіралі жыхароў да імправізаванай сцэны.
Яўген не ставіць мэту прапагандаваць гармонік  і старадаўнія танцы, якія вельмі спраўна выконвае. Ён можа гадзіну спяваць прыпеўкі. Прыпеўкі да слёз смешныя і “падсоленыя”. Можа падхапіць любую песню. Калі бярэ ў рукі інструмент, на ім усё гарыць. Такі ён з маленства.
Яўгенаў дзед па маці, франтавік і вялікі аматар музыкі, купіў свайму сыну гармонік. Але ў таго душа да музыкі не ляжала, і тады гармонік дастаўся Яўгену.
– Будзеш музыкантам, – паўтараў неаднойчы дзед. – Хочаш не хочаш, а вучыся.
У дзяцінстве Жэня ўжо “іграў” на няхітрым інструменце: да звычайнага грэбеня прыкладаў паперу і выдаваў гукі. На гармоніку вучыцца было складаней.
– Пачую ад дзядзькоў-гарманістаў нейкую мелодыю, – успамінае Яўген, – і бягу дахаты, каб паспрабаваць пераняць. Потым, калі мне было каля сямі гадоў, бацькі купілі “Беларусь”. Не пашкадавалі шэсцьдзясят рублёў, за якія ў пачатку шасцідзясятых гадоў мінулага стагоддзя можна было набыць на базары пару парасят.
У свае шаснаццаць Жэня ў адрозненне ад равеснікаў не толькі ганяў футбольны мяч, але, здаралася, быў амаль галоўным вядучым на вяселлі – музыкантам. Іншы раз зарабляў нейкую капейку.
Пасля службы ў арміі ён, адзіны сын у сям’і, вырашыў пакінуць вёску і падаўся ў Брэст, куды вабіла прафесія шафёра.
– За рулём – трыццаць гадоў, – удакладняе Яўген. –
Працаваў на многіх прадпрыемствах. Апошнія гады – вадзіцелем СП “Санта Імпэкс Брэст”. Дырэкцыя станоўча адносіцца да мяне як музыканта. Не адмовіла ў паездцы ў далёкі расійскі горад Шуя, вельмі вядомы сваімі гармонікамі.
Галавейка наведаў Шую два разы і цяпер мае інструменты, якім амаль няма роўных на Брэстчыне і якіх няшмат у Беларусі.
– Каштуе такі гармонік на нашы грошы каля двух мільёнаў, – кажа ён. – Затое іграе, як брые. Лёгкі і галасісты, цудоўнага строю. Нездарма зроблены майстрам-прафесіяналам. У Беларусі такіх майстроў ужо няма. Дый гармонік у нас заціхае, не ў модзе. Хаця энтузіясты  яшчэ ёсць, дзякуючы якім і ладзяцца фестывалі.
Яўген – неаднаразовы ўдзельнік творчых фэстаў. Ён іграў на “Мінскім гармоніку-2001”,
з’яўляецца дыпламантам рэспубліканскага фестывалю “Гармонік збірае сяброў”, які праходзіў  летась у Палацы культуры Мінскага трактарнага  завода. Лік выступленняў у вобласці ідзе на сотні. З сябрам Іванам ён не адмаўляецца ад запрашэнняў выступіць на той ці іншай сцэне або ў парку.
…Нязвыклая цішыня рэжа слых. Крывая вулачка, на якой не размінуцца дзве машыны, застыла ў асыпанай лістоце. Ажывае яна ў выхадныя дні, калі ў Вандалін прыязджаюць дзеці і ўнукі тых, хто тут жыў ці жыве. А жыццё ў вёсцы цепліцца ў чатырох хацінах з сямнаццаці. Адну з пустуючых купіў мастак-дзівак, які яркімі колерамі пафарбаваў дзверы і вокны, а на дуб павесіў скрыню.
Кожныя выхадныя сюды прыязджае Яўген Галавейка, каб дапамагчы састарэлай маці, якая апрача працы даяркай у калгасе мала што бачыла. Праўда, за старанне і руплівасць на ферме была ўзнагароджана турыстычнымі паездкамі ў Венгрыю і Чэхаславакію. Пасля даўняй цяжкай і складанай аперацыі і цяпер іншы раз скардзіцца на шум у галаве. Але на нагах яшчэ трымаецца, даглядае і свінню, і курэй. Падчас выпадковай знямогі на дапамогу  прыходзіць апякун з суседняй вёскі Якаўчыцы. У суботу і нядзелю заўсёды дапаможа Жэня: дроў прынясе, есці наварыць і гаспадарку ўправіць. Апроч усяго і суседзяў, якія з горада прыязджаюць, уважыць. Каму спілуе ў агародзе старую яблыню, каму абрэжа ў садзе галлё, кагосьці пачастуе яблыкамі – сёлетні год на іх урадлівы.
А калі да яго завітаюць гараджане-землякі з нагоды нейкай падзеі ці свята, Яўген абавязкова бярэ ў рукі гармонік. Матуля, Вера Іванаўна, заўжды рада гасцям, бо таксама вельмі любіць слухаць, як іграе яе сын.
Жабінкаўскі раён.