Сярод маіх суседзяў ёсць незвычайная дзяўчына. Але незвычайная яна толькі для тых, хто не гаворыць па-беларуску ў сваім звыклым жыцці. З той прычыны, што небеларускамоўных – большасць, дык Алёна ШЫКУНЕЦ – цікавы і крыху ўнікальны суразмоўца. Алёна вучыцца ў БДУ на настаўніка беларускай мовы і літаратуры. Я ўжо даўно прывыкла чуць ад яе “Добрай раніцы”, “Якая прыгожая сукенка” і іншае, але ніколі не задумвалася, чаму вось гэтая прыгажуня, якая валодае англійскай, нямецкай мовамі, слухае замежную музыку і захапляецца ўсходнімі танцамі, размаўляе на беларускай мове, не самай папулярнай у нас для зносін.
– Алёна, ты не любіш рускую мову?
– Люблю, размаўляю на ёй, але ж мы жывём тут, на Беларусі, і беларускае – гэта роднае.
– Калі ты ўпершыню загаварыла на беларускай мове?
– У 9 класе: у нас змянілася настаўніца. Галіна Аляксандраўна зачаравала мяне. Яе гаворка была мяккая, мілагучная, падобная да песні. На першым яе ўроку я вырашыла, што хачу так размаўляць.
Спачатку маю беларускую гаворку можна было пачуць толькі на ўроку, потым я прымала ўдзел у алімпіядах, канферэнцыях, а праз год ужо размаўляла па-беларуску штодзённа.
– Як адрэагавалі бацькі? Сябры не смяяліся?
– Маці і бацька вельмі здзівіліся. Яны вырашылі, што гэта чарговы падлеткавы бунт, а сябры хацелі нават весці да ўрача. Зараз усё добра: бацькі заўсёды мяне падтрымліваюць, падтрымалі і ў гэтым, часам і яны адказваюць мне на роднай мове. Сябры таксама прымірыліся з маім “дзівацтвам”, а некаторыя з іх таксама захапіліся беларускай мовай. Мой малады чалавек ганарыцца маёй цікавасцю да ўсяго беларускага…
– Гавораць, мова – душа народа. Згодна з гэтым выказваннем?
– І душа, і сэрца, і розум. Мова – гэта асацыяцыя з людзьмі пэўнай краіны ці рэгіёна. Не будзе мовы – не будзе краіны. Вось таму я абрала лёс настаўніцы: мару праз слова, праз свае думкі дастукацца да сэрцаў хлопчыкаў і дзяўчынак, каб беларуская мова не была для іх замежнай. У нас дзве дзяржаўныя мовы, і гэта цудоўна: сам лёс дае магчымасць больш ведаць, быць больш адукаванымі. Але не варта адштурхоўваць ад сябе тое, што маем ужо сотні год…
– А як рэагуюць незнаёмыя людзі ў краме, напрыклад? Хто ты для іх?
– Па-рознаму бывае: хтосьці глядзіць, нібыта на псіха, хтосьці, наадварот, усміхаецца, а нехта радуецца, што можна паразмаўляць са мною. Я абрала гэты шлях і, што б ні казалі за спіной – буду ісці па ім, бо хачу застацца беларускай.
– На тваю думку, што трэба рабіць, каб павялічыць беларускасць у краіне?
– Галоўнае – не навязваць. Не гаварыць у школе ці ва ўніверсітэце “ты павінен”, бо ніхто нікому нічога не павінен, тым больш размаўляць па-беларуску. Але я павялічвала б колькасць беларускамоўных газет, часопісаў, праграм на тэлебачанні (асабліва на тэлебачанні). На канцэртах, якія ладзяцца на Дзень Незалежнасці ці на Дзень горада, выкарыстоўвала б дзве мовы. І на іншых урачыстасцях таксама было б да месца беларускае слова…
Спадзяюся, што праз некалькі год моладзь адчуе, што беларускае – роднае слова, у ім – наша моц, гонар, у ім – мы самі.
Гутарыла
Ганна ІВАШЧАНКА,
студэнтка БрДУ
імя А.С. Пушкіна.