Думкі, высечаныя на небе

Навагоднія назіранні мудрай настаўніцы з палескай глыбінкі
Імя гэтай сціплай жанчыны зацікавіла ўсіх, калі яе вучань Аляксей Кірыковіч стаў “бронзавым” прызёрам Міжнароднай алімпіяды навук аб Зямлі ў Італіі. Настаўніца ганцавіцкай гімназіі Тамара Цюкіна адразу ж трапіла ў разрад мясцовых гераінь: таленавітага педагога павіншавала кіраўніцтва вобласці, а калегі назвалі прыкладам для пераймання. Вось каму цяжка “адпускаць” удалы год – здаецца на першы погляд. Але Тамара Сямёнаўна дакладна ведае: атрымаецца і ў наступны раз, галоўнае – шчыра верыць. Прыклады таго, як жыццё ўсё расстаўляла па сваіх месцах, даводзілася назіраць не раз.
Назіранне №1: “Жыццё – як кніга: на адной старонцы – асабістае, на другой – прафесійнае. І хоць часам здаецца, што яны не датыкаюцца, гэта не так”.
Наша жыццё – як кніга, пераканана настаўніца: на адной старонцы – асабістае, на другой – прафесійнае. І хоць часам здаецца, што яны не датыкаюцца, гэта, насамрэч, не так. Калі кнігу загарнуць, старонкі апынуцца шчыльна прыціснутымі адна да адной. Таксама і ў рэальнасці. Прынамсі, у Тамары Цюкінай гэтыя старонкі сапраўды знаходзяцца ў адной паралелі.
Ці варта казаць, што работа пераважна радуе настаўніцу бо наперадзе – яшчэ адна міжнародная алімпіяда ў Кёльне і з ёю ганцавіцкі дуэт звязвае вялікія надзеі.
Тамара Цюкіна шчыра радуецца, калі нехта з яе вучняў вырашае звязаць лёс з геаграфіяй, а ў гімназіі такія ёсць калі не кожны год, дык праз адзін дакладна. І Аляксей Кірыковіч не выключэнне – хлопец збіраецца паступаць на геаграфічны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Ці не гэта самая галоўная ўзнагарода для педагога?!

А між іншым, любоў да сваёй прафесіі ў Тамары Сямёнаўны, так мовіць, у крыві. Яе сястра – таксама географ, а маці і цётка былі настаўніцамі малодшых класаў. Словам, сапраўдная педагагічная дынастыя. Да сястры, якая працуе ў ганцавіцкай СШ №1, заўжды можна звярнуцца за парадай, разам папрацаваць над алімпіяднымі заданнямі ці абмяняцца навуковай літаратурай. А калі ўзгадаць дзяцінства і юнацтва, то стане цалкам зразумела, чаму такі шлях выбрала Тамара Цюкіна.
Раней, расказвае яна, праз Ганцавічы аж тры цягнікі ішлі ў Ленінград, таму старэйшая сястра атрымлівала вышэйшую адукацыю менавіта там. Яе дзіўныя аповяды пра вучобу, горад і бесклапотнае студэнцкае жыццё літаральна зачароўвалі Тамару. Дзяўчына марыла хутчэй адправіцца за ведамі ўслед за сястрой, але маці была супраць. Яна бачыла малодшую дачку эканамістам і настойвала, каб тая выбрала сталічную ВНУ. Тамары ра-зам з бацькам употай прыйшлося падаваць дакументы, ды калі прыйшоў выклік з далёкага Ленінграда – усё тайнае стала відавочным…
Тамара Цюкіна ні хвіліны не шкадавала пра зроблены тады выбар, бо іншай прафесіі для сябе проста не ўяўляе. Вось ужо 15 гадоў, з самага заснавання гімназіі, яна працуе ў маляўнічай палескай глыбінцы. У адрозненне ад 90 працэнтаў людзей, па словах настаўніцы, якія ідуць на работу і думаюць пра тое, каб хутчэй сысці, яна гатова аддаваць справе жыцця кожную вольную хвілінку. Ну, а ў геаграфіі настаўніцы больш за ўсё падабаецца… эканоміка. Гэтыя дысцыпліны, лічыць Тамара Сямёнаўна, быццам дзве гарошыны з аднаго струка. Выходзіць, што і маці настаўніцы ў некаторым сэнсе ўсё ж такі мела рацыю.
Дарэчы, у старым годзе Тамара Цюкіна пакінула няскончаную справу: дапамагчы свайму вучню Юрыю Мухіну трапіць на абласную алімпіяду (у раёне хлопец заняў другое месца). І гэта зусім не ўласныя амбіцыі, а гарачае жаданне школьніка. Калі атрымаецца – ажыццявіцца яшчэ адзін навагодні цуд і адной дзіцячай усмешкай будзе больш.
Назіранне №2: “Без інфармацыі чалавек нагадвае адарваную гародніну”.
Як і ў кожнага з нас, у мудрай настаўніцы ёсць хобі, не звязаныя з прафесіяй. Летам на дачы яна, нібы пчолка, завіхаецца на гародзе. Тут у руплівай гаспадынькі шмат усяго: садавіна, гародніна, кветкі. Не грэбуе Тамара Сямёнаўна і дадатковымі дапаможнікамі ў складанай справе: яна ахвотна выпісвае і вывучае адпаведную спецыялізаваную літаратуру.
Дарэчы, наконт літаратуры – жанчына вельмі любіць чытаць, увечары нават не можа заснуць, пакуль не перагорне хаця б некалькі старонак. Сярод любімых пісьменнікаў у яе значыцца абаяльная францужанка Франсуаза Саган, творы якой можна перачытваць бясконца і ўсё роўна знаходзіць у іх нешта абсалютна новае для сябе.
Сярод адносна нядаўніх захапленняў Тамары Цюкінай вылучаецца псіхалогія. Цікавая навука дапамагла зразумець простую ісціну: трэба не рабіць зла людзям, бо яно абавязкова вернецца да цябе бумерангам. Гэтай нетрывіяльнай філасофіяй чуллівая настаўніца кіруецца і па жыцці.
А яшчэ яна цалкам згодна з тым, што інфармацыя ў сучасным свеце – галоўная зброя. Толькі ў самым мірным сэнсе гэтага выказвання. Кожны свой дзень Тамара Цюкіна пачынае з інтэрнэту. Не, яна не прыхільніца сацыяльных сетак і разнастайных тэматычных форумаў! Глабальную павуціну жанчына выкарыстоўвае ў якасці крыніцы навін, без якіх, лічыць Тамара Сямёнаўна, чалавек нагадвае адарваную гародніну. На школьных занятках яна спачатку арганізоўвае інфармхвілінку, а ўжо потым пераходзіць да праверкі дамашняга задання. Зусім не цікаўнасць рухае настаўніцай, а нармальнае жаданне трымаць руку на пульсе свайго горада, краіны і цэлага свету.
Назіранне №3: “Думайце так, нібы кожная ваша думка высечана на небе і ўсе яе бачаць”.
Тамара Цюкіна не пісала ліста Дзеду Марозу. Хоць ён і лічыцца сімвалам зімовага свята, дарослай жанчыне неяк сорамна верыць у казачнага персанажа і тым больш звяртацца да яго з просьбамі. Аднак ажыццявіць яе навагодняе жаданне пад сілу кожнаму, асабліва самым блізкім. Нават без імправізаванай магіі. Трэба ўсяго нічога: накрыць святочны стол. Ганцаўчанка прызнаецца: будзе цудоўна, калі хто-небудзь зробіць гэта за яе.
Калі са сціплымі жаночымі жаданнямі ўсё, у прынцыпе, ясна, можна перайсці да навагодніх пажаданняў. Іх Тамара Сямёнаўна адрасуе ў першую чаргу любімым калегам, якія заўжды падтрымліваюць і хвалююцца за яе, а ўжо ў другую – усім, хто сапраўды верыць у цуды. Здароўя, прыемных сустрэч, пазітыўных эмоцый… Самыя патрэбныя рэчы, лічыць мудрая настаўніца з палескай глыбінкі, на паверхні, і не трэба выдумляць нічога звышнатуральнага. На гэтым жа грунтуецца простае чалавечае шчасце.
– І галоўнае, – дадае яна, – думайце так, нібы кожная ваша думка высечана на небе і ўсе яе бачаць.
Маеце рацыю, шаноўная Тамара Сямёнаўна!…
Ніна ЛЕАНАВЕЦ, “НТ”,
г. Ганцавічы.
Фота аўтара.