Пачаўся актыўны перыяд работы акруговых выбарчых камісій. Галоўная іх функцыя цяпер – работа з кандыдатамі ў дэпутаты Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь. Акруговыя камісіі да 19 ліпеня рэгіструюць ініцыятыўныя групы па вылучэнні кандыдатаў у дэпутаты, арганізуюць дапамогу ў вылучэнні прэтэндэнтаў на парламенцкі мандат, рэгіструюць кандыдатаў (гэта будзе зроблена ў перыяд з 14 па 23 жніўня), сочаць за выкананнем выбарчага заканадаўства і фінансуюць участковыя камісіі, якія будуць створаны да 8 жніўня. Апошнія працуюць непасрэдна з выбаршчыкамі: складаюць спісы, рыхтуюць памяшканні для галасавання, арганізуюць яго правядзенне (датэрмінова, дома, на ўчастку ў дзень выбараў), падводзяць вынікі галасавання. Па іх акруговыя камісіі і высвятляць, хто ж зменіць статус: з кандыдата пяройдзе ў дэпутаты. Аб розных нюансах парламенцкай кампаніі 2012 года ішла размова на абласной нарадзе-семінары для старшынь акруговых камісій, іх намеснікаў і сакратароў, якая прайшла ў Брэсце 17 ліпеня. Удзел у ёй прыняў сакратар Цэнтральнай камісіі Рэспублікі Беларусь па выбарах і правядзенні рэспубліканскіх рэферэндумаў Мікалай Лазавік.
Асаблівую ўвагу Мікалай Іванавіч звярнуў на навацыі – змяненні ў выбарчым заканадаўстве краіны 2010 года. “Усе гэтыя змяненні, – адзначыў Мікалай Лазавік, – накіраваны на тое, каб зрабіць працэс вылучэння кандыдатаў больш свабодным, дэмакратычным, а агітацыю – больш адкрытай і вольнай. Для правядзення агітацыйнай кампаніі ўпершыню кандыдаты ў дэпутаты парламента атрымаюць магчымасць сфарміраваць свой асабісты выбарчы фонд. З бюджэту выдаткоўваецца каля 5 мільёнаў рублёў на выраб перадвыбарнай друкаванай прадукцыі, а асабісты фонд прэтэндэнт можа сфарміраваць у памеры да 100 мільёнаў рублёў і выкарыстоўваць яго для сваёй агітацыйнай кампаніі”.
Такія навучальныя нарады-семінары Цэнтрвыбаркам практыкуе паўсюдна. Навошта? Каб акруговыя камісіі працавалі зладжана, бо ў іх заняты непрафесійныя спецыялісты, далёка не заўсёды яны маюць юрыдычную адукацыю. Выбары ж павінны быць не проста арганізаваны, але і праведзены ў адпаведнасці з выбарчым заканадаўствам нашай краіны.
– Вельмі хочацца пажадаць калегам па выбарчых камісіях, каб парламенцкая кампанія прайшла дэмакратычна і грамадзяне Рэспублікі Беларусь мелі магчымасць зрабіць свядомы выбар, а выбраны дэпутат кожнай акругі годна прадстаўляў інтарэсы сваіх выбаршчыкаў, – сказаў сакратар Цэнтрвыбаркама.
На думку Мікалая Лазавіка, варта адзначыць важнасць гэтага інстытута – Палаты прадстаўнікоў, бо ў слове “прадстаўнікоў” заключаецца галоўны сэнс дзейнасці парламентарыя. “Ён прадстаўляе сваю акругу, сваіх выбаршчыкаў, сваіх людзей, а значыць, ён прадстаўляе праблемы, якія існуюць у выбаршчыкаў. Хацелася б, каб тыя, хто прыйдзе 23 верасня галасаваць, выбіралі найбольш актыўнага і годнага дэпутата, які сапраўды будзе хварэць за справу, будзе дапамагаць вырашаць унутраныя праблемы сваёй акругі”, – выказаў меркаванне Мікалай Іванавіч і на канкрэтных прыкладах паказаў, як у той ці іншай сітуацыі павінны паводзіць сябе члены акруговых камісій, як узаемадзейнічаць з кандыдатамі, іх даверанымі асобамі, назіральнікамі.
Між іншым, упершыню за 8 год старшыня Цэнтрвыбаркама Лідзія Ярмошына змагла паўдзельнічаць у канферэнцыі арганізатараў выбараў, якая нядаўна прайшла пад эгідай АБСЕ. З боку нашых апазіцыянераў гэта выклікала нейкую нездаровую рэакцыю, таму што некаторыя прадстаўнікі апазіцыйных колаў лічаць, што толькі яны маюць права выязджаць на Захад і дакладаць аб сітуацыі ў нашай краіне. Па словах Мікалая Лазавіка, апазіцыя, як было заўважана на папярэдніх выбарах, часцяком нацэльвае сваіх назіральнікаў на тое, што калі недахопаў няма, дык трэба справакаваць нейкія канфліктныя сітуацыі і набраць пабольш негатыву. Зусім іншы падыход у канструктыўных назіральнікаў, напрыклад, прадстаўнікоў СНД, якія “калі і выяўляюць недахопы, дык не для таго, каб прынізіць арганізатараў выбараў у Беларусі, а каб ухіліць пэўныя хібы выбарчай кампаніі, часам і папярэдзіць нейкія памылкі”.
Безумоўна, выкананне працэсуальных норм, захаванне выбарчага заканадаўства нашай рэспублікі вельмі важна. Але галоўны вынік кампаніі – выбар дэпутатаў. Ён будзе залежыць ад актыўнасці кандыдатаў і грамадзянскай пазіцыі выбаршчыкаў.
Святлана ТАБОЛІЧ, “НТ”.
от8 февраля, 2019