Папярэдні дагавор

Аказваецца, сёння можна дакументальна аформіць нават жаданне заключыць здзелку
Засведчанне натарыусам дагавораў куплі-продажу жылых дамоў, кватэр, зямельных участкаў у наш час ужо не рэдкасць. Як правіла, заключэнне такіх дагавораў непарыўна звязана з ажыццяўленнем пэўных юрыдычна значных фармальнасцей. Часта пакупнік якога-небудзь аб’екта нерухомай маёмасці не спадзяецца на слова гонару і абяцанне патэнцыяльнага прадаўца, што дамова канчатковая і гэты аб’ект будзе прададзены менавіта яму. Таму бакі могуць дакументальна абараніць сябе, заключыўшы папярэдні дагавор і, такім чынам, узяўшы абавязацельствы гарантаванага правядзення здзелкі ў будучым. У гэтым дакуменце бакі не толькі зафіксуюць жаданне заключыць здзелку куплі-продажу, але і ў выпадку невыканання ці ўхілення ад дамовы маюць права на судовую абарону.
У папярэднім дагаворы бакі вызначаюць тэрмін, на працягу якога будзе заключаны асноўны дакумент, а таксама агаворваюць усе істотныя ўмовы, на якіх ён будзе заключацца: прадмет дагавора, кошт, тэрміны і парадак разлікаў. Такім чынам, можна вызначыць дату асноўнай здзелкі і суму авансу – грашовых сродкаў, якія перадаюцца ў лік будучай дамоўленасці. Гэтая сума выдаецца адным з удзельнікаў як гарант заключэння канчатковай здзелкі і забеспячэння яе выканання.
Калі ж на працягу вызначанага тэрміну адзін з бакоў будзе ўхіляцца ад заключэння асноўнага дагавора, дык другі бок мае права звярнуцца ў суд з патрабаваннем аб прымусовым заключэнні. Правамоцнае рашэнне суда па такім іску будзе адпавядаць дагавору і дазволіць прадаўцу патрабаваць перадачы належных грошай, а пакупніку – зарэгістраваць набытую маёмасць ці правы  на яе ўжо на ўласнае імя. Для таго, каб стымуляваць добрасумленнае выкананне абавязацельстваў, бакі могуць прадугледзець такі спосаб кантролю, як няўстойка.
Калі ж у вызначаны паводле папярэдняга дагавора тэрмін бакі не заключаць асноўны дагавор і пры гэтым ніхто з іх не накіруе прапанову яго заключыць, то абавязацельствы перастаюць дзейнічаць.
Папярэдні дагавор павінен быць заключаны ў той форме, якая прадугледжана законам для наступнага (асноўнага) дагавора. Рэгістрацыя засведчанага папярэдняга дагавора неабавязковая і робіцца па жаданні.
Любы з дагаворных бакоў можа звярнуцца ў натарыяльную кантору з просьбай аб зборы дакументаў, неабходных для засведчання самой здзелкі па прынцыпе “адно акно”. Натарыус сам падрыхтуе неабходныя паперы і прызначыць зручны час для засведчання канчатковага дагавора.
Наталля ДУБОВІК,
дзяржаўны натарыус
Першай Брэсцкай дзяржаўнай
натарыяльнай канторы.